50 anni fa, ai Giardini Cavour di Torino, veniva inaugurato un monumento al poeta piemontese Pinin Pacòt
Dal Giornal piemontèis «Musicalbrandé – arvista piemontèisa», Dzèmber 1970 – Ann XII – scartari 48
Dumìnica 29 novèmber 1970, la Companìa dij Brandé a l’ha consegnà ufissialment a la Comun-a ‘d Turin un monument a la memòria ‘d Pinin Pacòt.
Ël prof. Riccardo Massano, ordinari ‘d literatura italian-a ant l’Università ‘d Turin, a l’avìa fàit un discors comemorativ dël poeta e Don Mario Occhiena a l’avìa dàit la benedission.
Noi belessì arportoma na part dla presentassion fàita dal professor Renzo Gandolfo.
La Companìa dij Brandé, e tuti j’amis che a son sì riunisse, a ringrassio la sità ‘d Turin che Chiel, sor Assessor, për délega dël Sìndich belessì a rapresenta, d’avèj aprovà nòstra propòsta ëd fé omagi a la coltura piemontèisa con un arcòrd an onor ëd Pinin Pacòt che dë sta coltura a l’é stàit un dij pi nòbij animator.
Dla coltura e, ancor mej, ëd nòstra poesìa: përchè a l’é ant la vos dij sò poeta che na nassion a mostra soa saiva1 pi genita, soa anima ancreusa2. […]
Costa data, costa riunion, a l’é na festa che an toca ij cheur.
An comeuv come amis ëd Pacòt, ëd l’òm, giust e drit: e sossì a val për noi, ant la sfera dle còse privà, e noi i la vivoma an silensi ant na comossion che an gropa antorn a madama Pacòt e a sò fieul che con noi a arvivo, an cost moment, tante passion, tante giornà ëd na vita rica e profonda.
An comeuv coma Companìa dij Brandé – an costa companìa sarand ant un sol sercc tuti j’amis che a son sì radunasse -: coma companìa che da Pacòt a l’ha arseivù3 la «fiama ch’as dëstissa nen» e che as sent impegnà ant na milìssia che a l’ha për ansëgna ij brandé che a son coj che a reso ‘l feu ‘d le ca. […]
Për sòn, al monument che Pacòt a s’é fasse con soa euvra, i l’oma vorsù ch’as giontèissa n’arcòrd material, coma testimoniansa, coma spron për coj ch’a dësmentio o ch’a san nen. […] E a veul e a dev esse preuva ‘d nòstra fedeltà a nòstra tradission pi àuta, a nòstra ànima piemontèisa, a nòstra lenga che a travers nòstri poeta a dà espression a nòstra siviltà pi ciàira. […]
I lo soma: e prima ëd pensé a le pere, i l’oma provëdù a riunì le poesìe e le lession ëd Pacòt, ant col volum che i l’oma publicà tre ani fa «a l’ansëgna dij Brandé».
Ma i l’oma peui anche desiderà che ‘d Pacòt a-i fussa n’arcòrd corpos, che a anvitèissa a serché soa euvra spiritual e a-j dèissa arsonansa ant ël sol. E i l’oma desiderà che cost arcòrd a fussa conform ai sò gust, sensa retòrica, nu e dru4. Belessì, an cost àngol ëd Turin che a conserva un sò deuit nen guastà dal trafen5, ai pé ‘d cost montruch6 che a quata e a guerna ij rest dij rampar7 dla glòria e dij sacrifissi ‘d costa nòstra sità, dël Piemont. Adess a-i chërs l’erba, le piante a biauto8 ant ël vent, le àuto a sghijo sensa tròp afanesse. Belessì sò arcòrd: «ansema a la róndola che a vòla për l’aria seren-a, con la pianta che a pen-a, con la pera che a dura». […]
E i pregoma Chiel, sor Assessor, e ant Chiel la sità che a l’é ant ël cheur ëd tuti noi piemontèis, d’arseive, për tuti, cost monument a Pinin Pacòt, poeta piemontèis, e ‘d conservelo ant ël patrimòni pi viv e pressios ëd nòstra tèra.
1 Linfa
2 Profonda
3 Ricevuto
4 Nudo e fertile
5 Trambusto
6 Monticello
7 Bastioni (della cinta muraria che difendeva la città di Torino)
8 Dondolano
PRIMAVERA ëd Pinin Pacòt
Deurb la fnestra, poeta, che ‘l sol a së spatara an toa stansa:
a-i nassrà na speransa, minca un seugn che at ancanta.
E le rόndole svice at diran le rijente paròle,
che a përfumo le viòle, che la lòdola a canta.
E deurb l’ànima a st’aria pien-a ‘d vòli ant ël cel e ‘d rijade,
e ‘d përfum e ‘d cantade, e dë smens frissonante,
përchè ti it peusse vive le vite pi àute e profonde,
për che it perde e it confonde con j’osej e le piante;
për che it sente e che it cante le vive creature sorele,
le còse sempie e bele, con toa vos fàita pura,
ansema a la rόndola che a vòla për l’aria seren-a,
con la pianta che a pen-a, con la pera che a dura.
Për d’àutre notissie ansima a Pacòt i peule vardé ij nùmer d’otober, novèmber e dzèmber dël 2014 ëd COSE NOSTRE.
