Per la rubrica Nivole, totalmente in lingua piemontese, questo mese il nostro Michele Ponte ci propone una carrellata di poesie tutte dedicate all’inverno. Buona lettura!
IJ MÈIS di C. Rocco
GENÈ
Galaverna, fiòca e gel,
nebie grise a coato ‘l cel,
e la merla për tre di
stà stërmà drinta sò ni. (continua)
PRIMA FIÒCA di A. Mottura
A l’ha fiocà sta neuit e ‘l Seguret
l’é stamatin coma na dòna an festa,
con la cornëtta1 bianca su la testa
e un gran faudal ëd pin ch’a-j coata ij pé.
Su col costum da l’aria tant modesta
son butasse ij malëzzo2 a ricamé
‘d figure rosse; su për ij ciaplé3
a-i é ‘d bindej4 bianch, butà a guernì la vesta.
La Dòira an mes dle rive già gelà
a cor cantandje soa canson sot vos,
che an mes dla fiòca ògni rumor ‘s fà doss.
L’aria l’é frësca ciàira trasparenta:
Sla crësta dël Jafferau j’é un pò ‘d tormenta,
sla pian-a d’Oulx l’invern a l’é rivà.
Dzèmber 1947
1 Cuffia bianca del tradizionale costume femminile dell’Alta Val di Susa
2 Larice
3 Pietraie
4 Nastri
MATINÀ D’INVERN di N. Costa
Su la campagna tuta bianca ‘d brin-a
a-i è ‘n vel ‘d nebia fin come ‘d batissa1.
Daré ‘d la nebia, con soa facia nissa,
a fa babòja2 ‘l sol da la colin-a.
La giassa dij senté, l’erbëtta arissa3
e quasi rèida sota i pé a scarsin-a4:
le rame d’j’erbo al sol ch’a-j dësmarin-a5
a pioro la rosà stissa për stissa.
A-i è nen ‘na vos për l’aria … An lontanansa
as ved un fil ‘d fum… Ecco, a spariss…
La tèra straca a deurm, tranquila, muta,
ma sot la brin-a, al frèid ch’a lo sesiss6
– tënner e fresch parèj d’una speransa –
trames a sorch e sorch a-i è ‘l gran ch’a buta.
1925
1 Tela batista
2 Fa capolino
3 Ricciuta
4 Scricchiolare
5 Liquefarsi del ghiaccio
6 Intorpidire dal freddo
INVERN di N. Costa
Fà gòj giré ‘nt le matinà ch’a gela
sota le piante fioragià1 dla brin-a,
mentre, ‘n passand, la bisa2 a në sgiafela
e ‘l teren, sota ij pé, dur, a scarsin-a.
Un as sent quàich frisson travers la schin-a,
ma ‘l cheur, sota ‘l paltò, come a martela.
Quasi, se an dièisso ‘d gieughe a cavalin-a,
i tornerìo masnà për fé ij dësbela3.
Òh bej invern decis dël nòstr Piemont,
con le destèise ‘d fiòca ‘n sle pianure,
con le montagne bianche a l’orizont!
Òh poesìa dël such – glòria dla fiama,
vision dij brich giassà s’j’ultime autùre!…
…L’òm a na seurt tëmprà parèj ‘d na lama.
1 A fiorami
2 Vento freddo settentrionale
3 Sbarazzino
LA FIÒCA ROSSA di Alfredo Nicola
Giù dal lagh ëd 1’Autaré
pasturand, na pastorela,
– rissolin-a, trovatela –
tuti ij fieuj 1’avìa daré.
«Veuli dene sotbrassëtta?
Veuli vnì con noi a spass? »
Con sinch dij dë dnans al nas
a-j fasìa na piroëtta.
Su da n’Alp, bel montagnard,
lassa perde fèje e crave:
ël sò cheur a 1’é malave
anciarmà1 dal prim ësguard.
« Quand sarà col dì mia bela,
ch’im pijreve për ëspos? »
A-j rispond la barivela2:
« Oh! col di ch’a fiòca ross… ».
La rijada s’a 1’é sclin-a3!
Montagnard la varda e a tas..
Magonà, sensa… meisin-a,
as në torna ant ël sò giass4.
Ven, curios, ël vent dai mont
a docé5 su sti caprissi,
ma sentend ampietosissi
fila giù vers 1’orisont.
E as në va lontan lontan
dov ël cel 1’é pi duvert,
dòp ël mar e 1’oceàn
vers la pian-a dël desert,
e la sabia pi bujenta
a la sofia a 1’andaré,
a la sofia ant la tormenta
fin-a lì sù col giassé…
La matin, quandi ch’a possa
le soe bestie a la bialera,
vëd na granda macia rossa
su la fiòca, la bërgera…
Ambajà6 da col miraco
resta lì sensa capì,
ma al galant, òh giurabaco7,
‘ha dovuje dì chë ‘d sì.
1 Affascinato
2 Burlona
3 Squillante
4 Stazione di pastori in montagna
5 Adocchiare
6 Sorpreso
7 Perbacco
