IJ MÈIS di Carlottina Rocco
MARS
…Riva Mars, con vent e pieuva,
lus an cel la lun-a neuva,
për le rive a sponto già
luvertin për la frità…
COME A L’È LA PRIMAVERA di Lidia Giacoletto
Penso a l’abia ij cavèj biond,
j’euj noansà ‘d celestrin,
na ghirlanda dzor dla front,
tante fior ant ël sëstin.
Ant la vesta vaporosa
ël vent balòss aussa ‘l bindel
për portela me na sposa
‘nt l’alba reusa dël gran cel.
J’osej canto al sò passagi
e le rondole fan ël ni
con doe busche për bagagi;
ël përsié l’ë tut fiorì!
L’erba frësca a smija ‘n tapiss
è la cita margritin-a
ëd profum a t’argiojss
parèj d’eva canterin-a.
As dësvija la natura,
coro alegre le masnà,
l’aria tëbbia, còtia e pura
scàuda fin-a ij cheur gelà.
Come n’angel va legera
danda a tuti ël sò soris;
ël sò nòm l’é: Primavera,
e a sò nòm tut së s-ciairiss.
Primavera con le fior
spatarà dëdsà e dëdlà;
l’é ‘l miraco dël Signor
a sta pòvra Umanità.
VENT DËL COLIN-I di D. Badalin
A mars, ël vent o va rabland1 ël feuji
për ij varèi2, gavandji dal rocheri3,
dai bòsch patan4, da sot al vigni speuji,
alvandji con la povri5 ‘n mes a l’eri6,
strusandji7 dvan al seuji dël cassin-i,
‘nsem a rami, sèrmenti, bischi ‘d paja.
Ma dël viri l’é fosch an sël colin-i
e dësperà pèi ‘d n’anima danaja
s’arventa8 ‘nt ël fondi9, s’angavigna10
torn al branchi dël verni11, së sfërvaja12
sël bròpi13 longhi, sij canèj14 dla vigna,
s’arvira15 sivoland16, o sbat, ël braja
svantajand ël piantin-i dla boschin-a
e tornand anrabià ‘n mes al taragni17,
l’antron-a18 contra ‘l rivi, s’armolin-a19,
s’aussa, batind ël rami dël castagni,
fin che ‘nt in bròj20 o scaraventa vìa
da la poncia dël brich, voland al pian-i.
L’ha n’atim ëd silensi, peu l’arpìa.
O sfrandon-a21 ‘nt la val l’arbri22 patan-i
e sbanatanda23 sarz24, bòsch ëd gasìa25,
s’arventa torna sù për ël colin-i,
strusanda tute sòrt ëd baterìa,
alvand ël feuji ‘nt l’era dël cassin-i,
për trèi neut e trèi dì. Dòp as pasìa26,
fin a essi ‘n mach pù n’ariëtta fin-a,
che ‘l nivolëtti bianchi la gatìa27…
E lì drera28, la pruma29 s’ancamin-a.
1. Rablé: strascinare, strisciare; fregare, pulire.
Mdd: Rablé j’ale, essere ammalato.
2. Varèi: vallette.
3. Rocheri: erosioni dell’acqua.
4. Patan: nudo.
Mdd: Patanù come na ran-a, nudo come una rana.
5. Povri: polvere (poer, pover).
Mdd: Sopaté la poer a un, bastonare qualcuno.
6. Eri: aie.
7. Strusé: strascinare, trascinare.
8. Arventesse: scagliarsi.
9. Fondi: avvallamenti delle colline.
10. Angavigné: avviluppare; confondere, imbrogliare.
11. Vèrna: ontano. Verné: bosco di ontani.
12. Sfërvajé: sbriciolare.
13. Bròpa: palo di sostegno nella vigne.
14. Canèj: canneti.
15. Arviré: scagliare contro. Arviresse, rivoltarsi contro qualcuno.
16. Sivolé: fischiare (subié).
17. Taragna: filare di viti (baragna, filagn, firagn).
18. Antron-é: rintronare.
19. Armolin-é: fare mulinello.
20. Bròj: grido, urlo (braj).
21. Sfrandon-é: percuotere con violenza.
22. Arbra: pioppo nero, Arbra trëmmo, pioppo tremolo, Arbra cocon-a, pioppo cipresso.
23. Sbanaté: agitare, sbattere.
24. Sarz: salice (sàles, gora, gorin).
Mdd: A bzògna vëdde ij sàles a fé d’uva, si devono vedere cose incredibili.
25. Gasìa: gaggia, acacia (Gasija). Gasijé, bosco di acacie.
26. Pasié: placare, calmare, tranquillizzare.
27. Gatié: solleticare.
28. Drera: dietro (Daré, darera).
29. Pruma: primavera (Prima).
Mdd: A la prima, tut lòn ch’a buta fòra testa, a l’è bon a fé la mnestra, in primavera, tutto ciò che mette fuori testa, è buono per la minestra.
